SWOT Nedir?

Başarılı yönetim danışmanı Albert S. Humprey; 60’lı ve 70’li yıllarda; güçlü yönleri geliştirip zayıf yönleri tolere edebileceği bir yöntem üzerinde çalışmalara başladı. Böylece güçlü ve zayıf yönlerinin, iş çevresi ile nasıl bir etkileşimde olduğunu görmeyi amaçlıyordu. Sonucunda hem kişiler hem de işletmeler için etkili bir mevcut durum analizi şablonu olan SWOT analizini ortaya çıkardı.

SWOT, çok yaygın kullanılan interdisipliner bir mevcut durum analizi yöntemidir. Bu yöntem; güçlü ve zayıf yönlerimizle birlikte, fırsatların farkına varmamızı ve tehditleri daha iyi görmemizi sağlar. Şablona yerleştirdiğimizde hepsini bir bütün olarak görebiliriz. Girişimciler, işletme sahipleri, şehir planlamacıları, kişisel gelişim uzmanları, karar aşamasındaki herhangi bir kişi, hatta sınavlara hazırlanan öğrenciler bile bu yöntemi kullanmaktadır.

Her işletmenin veya kişinin, güçlü ve zayıf yönleri ile önüne çıkacak fırsat ve tehditleri vardır. İyi bir SWOT analizi ile bunları tek bir şablonda gözlemleyip, gelecek hedeflerimize dair bir yol çizip, kalıcı başarılar elde edebiliriz.

SWOT analizi stratejik planlamanın ve farkındalığın önemli bir aracıdır.

Aşağıdaki gibi SWOT kelimesi, analizi oluşturan dört unsurun İngilizce karşılıklarının baş harflerinden oluşmaktadır.

İç faktörler: kişinin kendi iç bağlamında olan, zamanla değişebilecek veriler ve bilgilerden oluşur.

Dış faktörler: kişiyi dış bağlamda etkileyen ve değişmesi pek mümkün olmayan veriler ve bilgilerden meydana gelir.

Yaratılışımızdan dolayı hepimizin her şeye potansiyeli vardır. Ama sahip olduğumuz güçlü ve zayıf yönler, yeteneklerimizin farklı şekillerde gelişmesine neden olur. Örneğin gözleri görmeyen bir insanın, işitme ve dokunma duyuları daha güçlüdür değil mi? İşte buna benzer şekilde, iç ve dış faktörler bizi biz yapan özellikleri ortaya koyar. Eğer yolumuzu bu özelliklerimizi bilerek çizmezsek, hem zorlu bir hayat geçiririz hem de başarılı olamayız. Bu noktada, SWOT analizi bizlere yardımcı olmaktadır.

Kişiler ve işletmeler gerek iç faktörler gerekse dış faktörler nedeniyle doğal olarak birbirinden farklılıklar barındırmaktadır. Eğer iç yönlerimizi bilmez veya etrafımızdaki fırsat ve tehditleri göremezsek hem kişisel olarak hem de kurduğumuz işletmede başarılı olmamız beklenemez. İşte bu noktada, SWOT analizi bizlere yardımcı olmaktadır.

SWOT analizi bir iş planı oluşturma yöntemi değildir fakat iş planınızı destekleyecek stratejik teknikler içerir.

SWOT Analizinin Temel Amacı

Bu analiz, güçlü ve zayıf yanlarımızla, olası fırsatları ve tehditleri değerlendirerek, atılması gereken en doğru adımları belirlememize yarar. Örneğin: kariyer basamaklarını tırmanmaya başlamadan önce bu analizi kendimize uygularsak daha doğru bir yol çizebilir, güçlü yanlarımızı ortaya çıkarırken zayıf olduğumuz yönleri giderebiliriz. Bunlara ek olarak fırsatları ve tehditleri de belirleyerek, yükselmemizi kolaylaştıracak yolu doğru bir şekilde çizebiliriz.

Analizin faydalarından biri de, kişinin kendisi ile ilgili farkındalık kazanmasıdır. Elbette analizi yaparken dürüst ve objektif cevaplar verildiği zaman gerçekten faydalı olacaktır. Bu nedenle analizi yaparken kendimizi kandırmamalıyız.

Bunlara ek olarak kendi işletmemizi ve rakip işletmeleri SWOT çerçevesinde inceleyebilir ve işletmemizi diğerlerinden ayıracak stratejiler geliştirebiliriz. Veya başarılı işletmelerin başarılı olma sebeplerini görebiliriz.

Özetle SWOT analizi, herhangi bir konu için karar verme aşamasında güçlü ve zayıf, avantajlı ve dezavantajlı noktaların bir bütün halinde ele alınmasını sağlar. Bu şekilde kişisel veya işletme olarak alınacak kararın tüm yönlerini gerçekçi bir şekilde değerlendirebiliriz.

SWOT Analizi Nasıl Yapılır?

SWOT’u oluşturan her unsur, kendi alanında sorgulanmalıdır. Yani tek tek güçlü ve zayıf yönlerimizi belirlemeli, buna göre fırsatlarla tehditleri değerlendirmeliyiz. Unsurlara ait soruları ele alırken dürüst olmamız en önemli noktadır.

Bir insanın kendisiyle veya yaptığı işle ilgili zayıf yönlerini ortaya çıkartmak ve onları benimsemek oldukça güçtür. Ama bunları benimsemediğimiz zaman, kötü gidişata da dur diyemeyeceğimizi bilmeliyiz.

Fırsatları tespit ederken bir miktar araştırma yapmamız gerek. Bunun için sektörümüzle ilgili konferanslara katılabilir, kitaplar okuyabilir, eğitimlere katılabilir, değişiklik ve gelişmelerle ilgili haberleri takip edebiliriz. Son zamanlarda daha artan internet etkinlikleri, bizim için çok faydalı olacaktır.

Aşağıda yazan soruların cevaplarını, grafikte olduğu gibi bir kağıda veya Excel’e yazarak yerleştirmeliyiz. Böylece analizimizi tek bir noktadan görme şansımız olacak. Önemli olan bir diğer nokta da konum etiketleri. Bu konum etiketlerini her cevabın başına mutlaka eklemeliyiz, analiz sonrasında eylem planı yapacağımız zaman ihtiyaç duyacağız.

Güçlü Yönlerimiz

Misyonu ve vizyonu yerine getirebilme konusunda olumlu etkileri olan yönlerimizi belirleyelim.

Kişiler için:

• Başkalarının sahip olmadığı ne gibi avantajlara sahibiz? (Örneğin; yeteneklerimiz, becerilerimiz, eğitimlerimiz ve bağlantılarımız…)
• Hangi kişisel kaynaklara erişim sağlayabiliyoruz? (Örneğin; maddiyat, bilgi…)
• Bizi diğerlerinden ayıran hangi eğitim alanlarına sahibiz?
• Hangi güçlü kişilik özelliklerimiz var?
• Çalıştığımız sektörde güçlü rekabet avantajı sağlayabilecek özelliklerimiz neler?
• Güçlü yönlerimize yönelik aldığımız geri bildirimler neler?
• Çevremizdeki kişilere göre güçlü olan yanlarımız neler?
• Diğerlerine göre daha iyi yaptığımız şeyler neler?
• Gurur duyduğumuz başarılarımız var mı? Varsa nelerdir? (Küçük-büyük hepsi dâhil edilmeli)
• Başkalarının önemsemediği ama bizim önemsediğimiz değerler nelerdir?
• Geliştirdiğimiz projeler neler?
• Bir network ağımız var mı?
• Diğerlerinde olmayan hangi güçlü bağlantılara sahibiz?

İşletmeler için:

• Güçlü ve yetenekli bir yönetici miyim? (Ya da böyle bir yöneticiye sahip miyim?)
• Yeni ve işletmeye faydalı teknolojilere sahip miyiz?
• Yeni bir ürün ve strateji geliştirebiliyor muyuz?
• Bilgi ve becerisi yüksek çalışanlara sahip miyiz?

 Zayıf Yönlerimiz

Misyonu ve vizyonu yerine getirebilme konusunda olumsuz etkileri olan yönlerimizi belirleyelim.

Kişiler için:

• İyi yapmadığımızı düşündüğümüz ve bu yüzden kaçındığımız işler neler?
• Kendimizi eksik hissettiğimiz ve eğitimini almadığımız (alıp uygulayamadığımız) konular neler?
• Kötü iş alışkanlıklarımız var mı? (Örneğin; işe sürekli geç kalmak, fazla dağınık çalışmak, sorumluluk altında ezilmek, iş arkadaşlarıyla sorun yaşamak, stresli durumlarda çalışamamak gibi…)
• İşimizi iyi bir şekilde yapamamamıza neden olan kişisel özelliklere sahip miyiz? (Örneğin; agresif veya çekingen biri olmak, aklındakileri kelimelere dökmekte zorlanmak, sağlık problemleri gibi…)
• Bizi olduğumuzdan daha zayıf gösteren özelliklerimiz neler? (Örneğin; kıyafetlerim, kendimi yeterince ifade edemeyişim…)
• Özgüvenimizi düşüren olay veya sebepler neler? (Örneğin; başarısızlıklar, yarım kalmış işler, bilgi eksikliği gibi…)
• Çevremizdeki kişilere veya rakiplerimize göre bizim zayıf olduğumuz işler ve yönler hangileri olabilir? (Örneğin; okuldaki, işteki, sosyal çevremizdeki…)
• Zayıf kişilik özelliklerimiz neler?
• Gelişmemiz gereken alanlar neler?
• Kendimize güvenmediğimiz durumlar neler?
• İletişim problemi yaşadığımız alanlar neler?
• Sıklıkla hangi alanlarda şikayet ediyoruz?
• En çok hangi alanlarda hızlı motivasyon kaybı yaşıyoruz?
• Bizi başkalarına bağımlı kılan özelliklerimiz neler?
• Hangi projelerde yetersiziz?
• Zorlandığımız iş süreçleri neler?
• Zayıf yönlerimize yönelik aldığımız geri bildirimler neler?
• Gelecekteki bir üst pozisyon için hazır mıyız?

İşletmeler için:

• İşletmenin kurumsal yapısında stratejik bir hedef eksikliği var mı?
• Çalışanların, yöneticilerin ve liderlerin; yetenek ve bilgilerinin yetersizliği söz konusu mu?
• Ar-ge çalışmalarına gereken önem veriliyor mu?
• Satış, pazarlama ve hizmet kalitesinde veya veriminde düşüklük söz konusu mu?

Bunlara; uygun olmayan teknoloji veya teknoloji kullanımı, çekirdek kadro uzmanlık eğitiminin olmayışı, hizmetlerdeki zafiyet ve bunun gibi örnekleri verebiliriz.

Fırsatlar

• Zorlandığımız yada kriz noktası olarak gördüğümüz hangi alanları fırsata çevirdik?
• Şirketimizde yeni teknolojik bir sistem kurulumu var mı?
• İşimizi kolaylaştıracak yeni teknolojiler var mı?
• Kullandığımız teknoloji ve dijital uygulamalardan faydalanıyor muyuz?
• Diğer rakip şirketlerdeki meslektaşlarımızı takip ediyor muyuz?
• Bana yardımcı olacak veya mentörlük yapacak kişilerle bağlantım var mı?
• Network ağımızdan gelişim ve yönlendirme konusunda destek alıyor muyuz?
• Şirketimizde katılım sağlayabileceğimiz proje/etkinlik/sosyal sorumluluk uygulamaları var mı?
• Şirketimizde kariyerimizde ilerleme sağlayabileceğimiz yeni bir rol yada yeni bir oluşum süreci var mı?
• Sektörüm gelişiyor mu? Bu gelişimi nasıl avantaja çevirebilirim?
• İşletmedeki yönetimsel alışkanlıkları kendi avantajım için nasıl kullanabilirim?
• Rakiplerimin yapmakta zorlandığı şeyleri, kendi avantajıma nasıl çevirebilirim? (Örneğin; risk alamayan, yenilik yapamayan, inisiyatif kullanamayan…)
• Başkalarının başarısız olduğu alanlarda biz gelişim elde ediyor muyuz?
• Pazarda veya işletmede, diğerlerinin dolduramadığı boşluklar var mı?
• Müşteriden şikâyet aldığım konulara yaratıcı çözümler bulabilir miyim?
• Bulunduğum teknolojide ve pazarda oluşan olumlu değişimler neler?
• Devletin ve uluslararası kurumların politikalarındaki olumlu değişimler neler?
• Ülkedeki ekonomik ve sosyokültürel konularda olumlu değişimler neler?
• Yaşadığım şehirde bulunan avantajlar, imkânlar neler? (Örneğin; ulaşım, etkinlik veya eğitim olanakları, dernekler, açık ofisler, topluluklar…)
• Coğrafik konumumuz mesleğimizde ilerlemede geniş bir alana sahip mi?

Tehditler

• İşletmede ne gibi engellerle karşılaşıyorum? (Örneğin; izin alamamak, öneri verememek…)
• Yeniliğe açık mıyız?
• Problem çözme becerilerimiz yeterli mi?
• Benimle rekabet içerisinde olan bir arkadaşım var mı?
• Ekipte bizimle aynı alanda, benzer role veya görevlere sahip olanlar var mı?
• Rakiplerimizin bizden daha iyi olduğu alanlar neler?
• Mevcut ve potansiyel rakiplerim kimler? Ne yapıyorlar?
• Belli standartta hizmet ve ürün üretirken, bunlar değişebilir mi? Değişirse ayak uydurabilir miyim?
• İşimizin gerektirdiği beceriler değişebilir mi?
• İş alanımız ilgi duyulan bir alan mı?
• Nakit durumunu sıkıntıya sokacak finansal sorunlarım var mı? (Örneğin; borçlar, giderlerin fazla olması…)
• Gelişen teknoloji ile pozisyonum etkisini kaybedebilir mi? (Örneğin teknolojinin gelişmesiyle bir çok meslek kayboluyor)
• Gelecek kaygısı yaşadığımız bir proje/teknoloji/iş süreci var mı?
• Zayıf yönlerimiz sebebiyle oluşan tehditler neler?

Söz konusu olabilecek tehditleri, bu sorularla belirledikten sonra kendimiz veya işimizle ilgili hem iç hem de dış faktörleri değerlendirmiş oluyoruz. Analizimizde söz konusu olan tehditleri iyi tanırsak bugünden önlemimizi alabilir ve buna göre planımızı şekillendirebiliriz.

Sonuç

Bütün sorularımızın cevaplarını objektif ve samimi olarak oluşturduğumuz SWOT şablonuna ekledik. Hepsini konum etiketleri ile birlikte sıraladık. Artık kendimizi ve dış etmenlerimizi daha net bir şekilde tek bir yerden görebiliyoruz. Kendimize bir nevi ayna tutuyoruz.

Bu analiz bir kerelik bir analiz değildir. Bir çok kez aynı analizin başına oturup, soruları kendimize tekrar tekrar sormamız gerek. Böylece atladığımız veya o an fark edemediğimiz cevaplarımız olursa, bunları da eklemiş oluruz.

Bir çok kariyer danışmanı bu uygulamanın; başlarda her ayın sonunda ve ardından 3 ayda bir yapılmasını tavsiye ediyor.

SWOT analizimizi tamamladıktan sonra sıra kariyer hedeflerimiz için eylem planı oluşturmakta…